March 2020 – Participatory Water Management

Water ManagementMarch 21, 2020

Let’s wish for a race where everyone wins…

“The government sunk borewell in our village for water supply to neighbouring towns of Radhanpur and Santalpur. Now that the Narmada waters reached us and the borewells have fallen quite. We farmers too sunk borewells to irrigate our crops and continued drawing waters until we emptied the belly of mother earth. The groundwater levels have depleted to 800 -1000 feet. If we do not realise it now we are going to reach a point of no return very soon, we will have no water to drink or farm. It is time we wake up and perform our role….”

Vipulbhai from Shihori, Banaskantha narrated the above while appealing us for deepening the lake in their village. We had stated our preconditions, i.e. to ferry the excavated soil and collect a contribution from each and every family to build a corpus for managing community water sources.

We have experienced that many times the tractors arrive until good quality topsoil is been excavated, once the quality of soil changes the tractors stop. Hence, It was also mentioned that the tractors to ferry the soil should not stop mid-way but arrive until the entire task is finished.

Vipulbhai and the farmers who have land around the lake had assured all the above would be followed and they did. Our experience in Shihori has been very encouraging. We were in the village to monitor the ongoing lake deepening work, and were impressed by the disciplined manner it was been carried out. They were grateful for the support VSSM and financial assistance from Fine Organic Industries Pvt. Ltd.

We thanked them for their awareness and their proactiveness. “Ben, we have many visitors through the day who come to witness this work and they do tell us that they would be contacting you soon. How wonderful it would be if everyone woke up to this need, the earth will once again be alive and beautiful!!” Vipulbhai shared.

Mittal Patel meets the people of Shihori Village

We are delighted with the acceptance and recognition the water conservation efforts are receiving. Hope this village leadership competes with each other and races to deepen as many lakes possible. It sounds like a perfect race, where everyone will win!!

The images share glimpses of Shihori before the works began and the ongoing efforts and the youth behind these efforts.

અમારા વિસ્તારમાં સરકારે બોરવેલ કર્યા અને અહીંયાથી પાણી લઈને અછતવાળા વિસ્તારો -રાધનપુર, સાંતલપુરમાં ખુબ આપ્યું. હવે નર્મદા આવીને બોરવેલ બંધ થયા. આ સિવાય અમે ખેડૂતોએ પણ ખેતી માટે બોરવેલ કર્યાને પાણી કાઢે રાખ્યું. એટલે અમારા તળ 800 થી 1000 ફૂટ પહોંચ્યા. હવે નહીં જાગીએ તો શહેરમાં જઈને મજૂરી કરવા’વારો આવવાનો એટલે ભઈ’સાબ હવે જાગો…’

બનાસકાંઠાના શિરોહીગામમાં રહેતા વિપુલભાઈએ આ વાત એમના ગામનું તળાવ ગાળવાની વિનંતી કરતી વખતે કરેલી.

અમે કહેલું માટી ઉપાડવા ટ્રેક્ટર મુકવા ઉપરાંત નાનો ફાળો ભેગો કરવો પડશે તો તળાવનું કામ કરીશું. પાછુ ટ્રેક્ટર ખોદકામ થાય ત્યાં સુધી સતત આવવા જોઈએ.

વિપુલભાઈ અને શિહોરીનું જે તળાવ ખોદાઈ રહ્યું છે તે તળાવ આસપાસના ખેડૂતોએ આ વાતની ખાત્રી આપી અને એ ખાત્રી બરાબર પાળી.

ઘણી જગ્યાએ ફળદ્રુપ માટી હોય ત્યાં સુધી ટ્રેક્ટર આવે પછી કોઈ તકવાય આવે નહીં. અમારા આવા ઘણા અનુભવ છે માટે જ લખુ છું. પણ શિરોહી અનુભવ નોખો હતો.

અમે તળાવનું કામ કેવું ચાલે છે તે જોવા ગયા તો એકદમ સીસ્તબદ્ધ કામ થઈ રહ્યું હતું.

સૌએ સંસ્થા અને આ તળાવ જેમની મદદથી થાય છે તે ફાઈન ઓર્ગેનીક ઈન્ડ્રસ્ટ્રીઝ પ્રા. લી.નો આભાર માન્યો.

અમે ગામનો આભાર માન્યો. મૂળ તો જાગૃત થયા એ માટે. જો કે વિપુલભાઈએ કહ્યું, ‘આપણા આ તળાવને જોવા ઘણા લોકો આવે છે અને પોતાના ગામના તળાવો ઊંડા કરાવવા માટે સંસ્થાનો સંપર્ક કરાવવા કહે છે..બેન બધા જાગી તો કેવું રૃડુ થઈ જાય નહીં?’

ચાલો સારુ થઈ રહ્યું છે..

જ્યોત સે જ્યોત જલે… ની જેમ હકારાત્મક તળાવ ગળાવવાનો વાદ સૌ લઈ રહ્યા છે એનો રાજીપો…

શિહોરીના તળાવની ખોદકામ શરૃ કર્યા પહેલાંની દશા.. હાલ ખોદાઈ રહ્યું છે અને ગામના જે યુવાનો આ કાર્યમાં સક્રિય છે તે સૌની સાથેના ફોટો….

Water ManagementMarch 19, 2020

Contemplating to extend water conservation efforts to Surendranagar!!

Almost 10 years ago I happen to read a very pragmatic book on the water woes of Zalawad/Surendranagar region authored by my very dear Arvindbhai Acharya whom we all called Bhai.

A couple of years ago VSSM initiated water conservation works in Banasknatha. Until now it has facilitated deepening of 97 lakes in a region that is increasingly becoming water-starved. The efforts VSSM has undertaken receive and applaud from state Chief Minister Shri Vijaybhai Rupani.

I received an early morning message by Surendranagar District Collector Shri K Rajesh who had recently learnt that we work on the issues of water in Banaskantha, telling us to begin water conservation efforts in Surendranagar too, and that government is prepared to support the efforts.

VSSM has its own set of preconditions before commencing on any such work. As it is we call the efforts ‘Participatory Water Management Program’. The village leadership and community must contribute both in cash and kind. There has to be a corpus for maintaining the deepened lakes.

VSSM also need support from its well-wishing donors to be able to carry out such mammoth efforts. I spoke to respected Rashminbhai Sanghvi about the same. He assured we will work hard. We comprehend the fact that Surendranagar too needs massive water conservation efforts. But to be dependent on the Government alone is not a sustainable solution. Community participation equals community responsibility.

We were looking at villages that faced acute water shortages. We reached out to our dear Truptiben or Tiniben as we all call her. So what she is a grandmother now. For us, she will always be Tiniben someone who has stood by us right from the beginning of our journey of working for the nomads of Gujarat. She spoke to Ramkubhai and very soon we received an invite from him.

I arrived at his village Dudhai where he had already gathered leaders from three villages. After the first stage of the conversation, we went ahead to see Dudhai’s Hadasar lake, Sarla’s Ratda and Narali lakes and Gadhda’s Khara lake.

Mittal Patel visits WaterManagement site at Surendranagar

The region is struggling to meet it’s water needs. The groundwater is saline hence, exploring it is not an option they can work with. Lakes are their saviours.

The villagers use the lake waters to irrigate monsoon crops and if there is surplus water left they think about doing winter crops.

Water scarcity triggers distress migration during winters and summers when families migrate to urban regions in search of livelihood.

Thank you Shri K Rajesh for drawing our attention and giving your mandate to the need of launching water conservation efforts in Surendranagar. We shall work together to improve the water conditions of this region.

We hope the communities realise the need to work in this direction and become aware to put in efforts for the same.

The images share glimpses of all that is narrated above.

ઝાલાવાડની જળસમસ્યા પુસ્તક મારા પ્રિય અરવીંદભાઈ આચાર્ય જેમને અમે ભાઈ કહેતા તેમણે લખેલું જે મે દસેક વર્ષ પહેલાં વાંચેલું.

અમે જળ સમસ્યા માટે બનાસકાંઠામાં કામ કરીએ. 97 જેટલા તળાવો અમે ત્યાં ઊંડા કરી દીધા. આપણા મુખ્યમંત્રી શ્રીએ પણ અમારા આ કાર્યને બીદરાદવ્યું.

આવામાં સુરેન્દ્રનગરના ખુબ લાગણીશીલ અધિકારી એવા કલેકટર શ્રી કે. રાજેશને પણ પાણીના કાર્યો અમે કરતા હોવાનો ખ્યાલ આવ્યો ને એમનો એક સવારે સુરેન્દ્રનગરમાં પણ આ પ્રકારના કાર્યો શરૃ કરવા માટેનો મેસેજ આવ્યો. સરકાર પણ મદદ કરશે તેવું તેમણે કહ્યું.

પણ સરકારની સાથે સાથે સમાજ તરીકે પણ અમારે ભંડોળ ભેગું કરવું પડે. વળી ગામને તૈયાર કરવું પડે. કેમ કે અમે ગામની ભાગીદારી વગર તળાવો ઊંડા કરવાના કાર્યો કરીએ નહીં.

ભંડોળ માટે તો અમારા પ્રિય આદરણીય રશ્મીભાઈ સંઘવી સાથે વાત કરી અને તેઓએ કહ્યું આપણે મહેનત કરીશું. સુરેન્દ્રનગરમાં પણ તળાવો ઊંડા કરવાની ખુબ જરૃર છે.

અમારા કાર્યકર હર્ષદે કેટલાક ગામલોકો સાથે બેઠક કરી રાખેલી. હું પણ એ ગામોમાં ગઈ. પણ મને હજુ વધારે અછત વાળો વિસ્તાર કામ કરવા માટે મળે તો સારુ એવું થતું હતું.

વિચરતી જાતિઓના કામોમાં શરૃઆતથી મારા સાથીદાર તૃપ્તીબેન અમે તો ટીનીબેન કહીએ ભલેને હવે એમની દીકરીના ઘરે દીકરી આવી પણ અમારા સૌ માટે તો એ ટીનીબહેન જ રહ્યા. એમને વાત કરી એમણે મૂળીના રામકુભાઈ સાથે વાત કરવા કહ્યું. ને રામકુભાઈને ફોન કર્યો ને એમણે તો તુરત આવો એમ કહ્યું.

હું એમના ગામ દૂધઈ પહોંચી તો એમણે ત્રણ ગામના આગેવાનોને ભેગા કરી રાખ્યા હતા. એમની સાથે પ્રાથમિક વાત કરીને અમે દૂધઈગામનું હાદાસર તળાવ, સરલાગામનું રાતડા તેમજ નરાળી તળાવ અને ગઢડાગામનું ખારા તળાવ જોવા ગયા.

આ વિસ્તાર પાણી માટે ઝઝૂમી રહ્યો છે. તળમાં ખારા પાણી છે. એટલે બોરવેલથી પણ ખેતી થતી નથી. તળાવ એક માત્ર આધાર છે.

લોકો તળાવમાંથી ચોમાસુ અને વધારે પાણી રહે તો શિયાળું ખેતી કરે છે.

રામકુભાઈએ કહ્યું બેન, ‘દર વર્ષે ગામમાંથી પંદર વીસ પરિવારો ગામ ખાલીને રોજી રોટીની શોધમાં શહેરભણી જઈ રહ્યા છે. શહેરમાં જનારા પાસે ખેતીની જમીન છે પણ પાણી નથી એટલે જાય છે.’

થેક્યુ કલેક્ટર સાહેબ આપે ધ્યાન દોર્યું અને આ વિસ્તાર પાણીની દષ્ટિએ જોયો. આ વિસ્તારના તળાવ કરીશું એ નક્કી..

બસ લોકો વધુ જાગૃત થાય અને પોતાના વિસ્તારમાં પાણીના તળ વધારે સાબદા થાય તે માટે કાર્યશીલ બને તેવી અભ્યર્થના..

લખ્યું એ બધુંયે ફોટોમાં….

Water ManagementMarch 17, 2020March 20, 2020

The wonders of Vaghpura..

VSSM’s water conservation efforts recently took me to Vaghpura village near Gujarat-Rajasthan boarder. The villagers had requested for deepening of their community lake. As usual our condition of villagers contributing to lifting the excavated soil as well as small cash donation (to be used for water conservation works in the village) by each household while VSSM supported JCB expenses prevailed. The objective of the visit was to meet the community and leaders to discuss the telephonic conversations in person.

Mittal Patel meet the community for WaterManagement

“Ben, this year we faced an onslaught locust on our crops which caused severe damage to our crops. The loss has been immense. Also because we are at the fringe of Gujarat, we have remained a deprived and backward area as most benefits do not reach us as well as they do in other villages. However, we shall do as you tell us too!!” Sarpanch Virabhai spoke on behalf of the leaders and the community.

Mittal Patel discusses Water Management with the villagers

It was a regular visit to meet the community and see the region, the lake etc but what was striking about this village was the place we were seated. Under the glorious and massive shade of a woodland created by 108 peepul trees, right at the centre of the village. It has taken them 10 years to raise these native trees. Peepul isn’t a tree humans Peepul is not a species that many prefer to plant, however, a saint visited the village and insisted that he will meditate under the canopy of 108 peepul trees, as a result, these trees were planted. And it was not just here they had planted trees at many other places too. This habit of planting trees speaks a lot about the sincerity of the community and its leadership. Our experience says that people show a lot of enthusiasm in planting trees but when it comes to raising them they don’t feel as encouraged but the villagers here had succeeded in showing their commitment towards both planting and raising the trees.

Mittal Patel was accompined by Respected Shri Rashmin Sanghvi, Shri Girishbhai Saive, Shri Shweta Dodeja

Their unity has been inspiring too. When we conveyed our intention to conduct tree plantation drive along with deepening of lakes, they immediately welcomed the idea and were ready to allot land for the same.

I was accompanied by respected Shri Rashminbhai Sanghvi who is like a father to me and someone who helped us initiate and shape the water conservation efforts, Shri Girishbhai Saive and Ms Shweta Dodeja.

We hope more and more villages are inspired to join this movement.

બનાસકાંઠા અને રાજસ્થાની બોર્ડર પર આવેલા વાઘાસણગામમાં તળાવના કામો માટે જવાનું થયું.

ગામમાં તળાવ ખરુ પણ એને વધારે ઊંડુ કરવા માટે ગામના લોકોએ વિનંતી કરેલી.

અમે શરત કરેલી કે માટી તો તમારે ઉપાડવાની એ ઉપરાંત નાનકડો ફાળો પણ ખોદકામ માટે આપવાનો. આ ફાળો ખોદકામ માટે જ વપરાશે.

ફોન પર થયેલી આ વાત રૃબરૃ કરવા ગામમાં જવાનું થયું.

ગામલોકો સાથે બેઠક થઈ જેમાં સરપંચ વીરાભાઈ અને ગામલોકોએ કહ્યું,

‘બેન આ ફેરા તીડ ઘૈઈક આયા. બહુ નુકશોન થ્યું.

પાસો વિસ્તારેય પસાત. છતો તમે કો સો ઈમ થશે એટલો ફાળો ભેરો કરી આલશું. પાસુ અમારુ આ ગોમ બોર્ડર પરનું એટલે બીજા ગોમોન મળ એવા લાભથીયે અમે વંચિત રહી જઈએ. છતો કરીશું થાય એ’

ગામમાં જતા વેત તળાવ જોવા ગયા. પણ મજાની વાત તો તળાવ જોયા પછી એમણે અમને જે જગ્યાએ બેસાડ્યા તે જગ્યાની હતી. 108 પીપળાનું વન. બરાબર ગામની વચ્ચે. દસ વર્ષની મહેનતથી આ પીપળા ઉછર્યા હતા. મૂળ એક સન્યાસી ગામમાં તપ માટે આવ્યા એમણે પીપળાના વનમાં બેસી તપ કરવાનું કહ્યું એટલે પીપળા વવાયા. બાકી પીપળાને લોકો બહુ પસંદ નથી કરતા.

ખેર વાધપુરાએ આ પીપળા સિવાય પણ અન્ય એક જગ્યા પર વૃક્ષો વાવ્યા હતા. વૃક્ષ પ્રેમ તો ઘણા દાખવે અને વૃક્ષ વાવે પણ ખરા પણ મુશ્કેલ અને ખરી કસોટી વૃક્ષોના જતનની છે. જે વાઘપુરાગામના લોકોએ કરી બતાવ્યું હતું.

ગામલોકોનો સંપ પણ મજાનો.

અમે ગામનું તળાવ ગાળવાનું કરીશુ અને વૃક્ષારોપણ કરવાની ઈચ્છા હોવાનું પણ અમે કહ્યું. ગામલોકોએ અમારી વાતને વધાવી અને આ માટે અલગ જમીન કાઢી આપવાની હરખ સાથે હા પાડી.

મુંબઈથી તળાવ ગાળવાનું કામ જેમણે શીખવાડ્યું, સમજાવ્યું અને જેમના થકી આ કાર્યો માટે મદદ મળે છે એવા આદરણીય અને જેમને હું મારા પિતા કહુ છું તે રશ્મીનભાઈ સંઘવી , સુશ્રી શ્વેતા ડોડેજા, ગીરીશ સાઈવે પણ વાઘપુરા અમારી સાથે આવ્યા. જે પણ ફોટોમાં જોઈ શકાય છે.

વધુ ગામો એક સમજણ સાથે તળાવ ગળાવવા તૈયાર થાય તેવું ઈચ્છીએ..

Water ManagementMarch 7, 2020

Water is Life…

VSSM has initiated a water conservation campaign with an objective to retain the waters of villages and farms. The first phase of this campaign began in Banaskantha district where we have been receiving very good response. The communities are waking up to the urgent need to conserve water.

Mittal Patel visits WaterManagement site

This year we have already kicked off the village lake deepening efforts. The works for the same are on in Sihori village in Kankrej. Recently, I was in the region to meet the community and monitor on-going efforts. The attached images share glimpses of the work in progress. As we have mentioned here at past occasions, VSSM takes the responsibility of JCB expenses while the villagers have to take the responsibility of ferrying the excavated soil.

I hope each villager shows concern about water and takes the required efforts to ensure the whatever water reservoirs they use are repaired and restored. It is our responsibility to conserve water for the coming generations. Lest we shall all be hopelessly repenting.

જળ એ જીવન…

ગામનું પાણી ગામમાં ને સીમનું સીમમાં. આ વાક્યને ચરીતાર્થ કરવા – પાણીને બચાવવા અમે જળસંચય અભીયાન આરંભ્યું છે.

બનાસકાંઠામાં આરંભેલા આ અભીયાનને સારો પ્રતિસાદ મળી રહ્યો છે.

ગામલોકો ધીમે ધીમે પણ જાગૃત થઈ રહ્યા છે.

કાંકરેજના સીહોરીનું તળાવ ગાળવાનું પણ અમે શરૃ કર્યું. ગામલોકો સાથે તળાવ જોવા જવાનું થયું તે વેળાની કેટલીક તસવીરો અને તળાવ ખોદાવવાનું શરૃ કર્યું તે આ સાથે સમજવા ખાતર મૂકી છે.

ગામલોકો માટી ઉપાડવાનું કામ કરે અને સંસ્થા માટી ખોદી આપવાનું..

દરેક ગ્રામવાસી પાણીની ચિંતા કરે અને પોતાના વાસણો વરસાદ પહેલાં સાબદા કરવાનું કરે તેવી આશા રાખુ

આવનારી પેઢીની ચિંતા કરી તેમના માટે આ કાર્ય કરવું જરૃરી છે. નહીં તો પસ્તાવાનોય વખત નહીં રહે…

#vssm #missionsavewater #watermanagement #savewater #participatorywatermanagement #water #saveearth #india #savetheplanet #environment #ecofriendly #savenature #gogreen #savetrees #waterconservation #sustainability #climatechange #gujarat #banaskantha #agriculture #farmer

#મીતલપટેલ #પાણીબચાવો #તળાવબચાવો #પર્યાવરણ #બનાસકાંઠા #ગુજરાત #જાગોખેડૂત

Water ManagementMarch 4, 2020

‘A stitch in time saves nine!!’

VSSM’s Participatory Water Management campaign was launched to put this phrase into practice. The initiative was launched Banaskantha where the groundwater tables have gone alarmingly low. It all began with deepening of the village lakes. Until last year we have deepened 87 lakes in partnership with the village community.

This year too we have planned to continue with our efforts. Kadol and Vadama have taken the lead and I was here recently to monitor the ongoing works. The enthusiasm with which the community has taken part in contributing their bit was encouraging to watch,

The partnership is tricky yet mandatory. VSSM provides JCB expenses, the village takes the responsibility of ferrying the excavated soil and the entire community while also contributing to cash. The amount collected in cash will be eventually used for up-keeping of the common water resources.

As a result of our previous experiences, we plan to be stricter with the enforcement of these pre-conditions and do not intend to commence work where ever the contributions haven’t poured in. Also do note that amount collected in the contribution is not managed by VSSM but the water committee that is formed to work on the water issues in the village. Why do we insist on contribution?

“Until how long should we depend on somebody else worry about what is ours, our water, our land, our resources. How long should one wait for the government to come and help or an organisation to come and do the needful? We need to take responsibility for common property resources that exist for our collective benefit. If one has contributed he or she will ask questions and show concern for it’s up-keeping. One will question if someone is encroaching over it or drawing water without permission.” It is to raise this kind of awareness that we have initiate strict enforcement of the contribution norm as well. And Vada, Khorda and Kuvaarva have contributed willingly towards the water corpus in their village. Hope we have similar experiences throughout the year!!!

પાણી પહેલાં પાળ બાંધીએ..

આ કહેવતને ચરિતાર્થ કરવાનું અમે નક્કી કર્યું અને ખરા અર્થમાં વરસાદી પાણીને બચાવવા અમે જળસંચય અભીયાન આરંભ્યું.

બનાસકાંઠામાં જ્યાં ભૂગર્ભજળની સ્થિતિ ખરાબ છે તે વિસ્તારોમાં તળાવો ઊંડા કરવાનું કાર્ય અમે આરંભ્યું.

87 તળાવો ગયા વર્ષ સુધી ઊંડા કર્યા આ વર્ષે પણ લોકભાગીદારી થકી તળાવો કરવાનું નક્કી કર્યું. ખડોલ, વડામાં તળાવ ઊંડા થઈ રહ્યા છે. જેને જોવા માટે જવાનું થયું. ગામનો ઉત્સાહ અને ભાગીદારી જોઈને રાજી થવાયું.

તળાવ ગાળવા માટેની ભાગીદારી જરા નોખી છે. સંસ્થા જેસીબીનો ખર્ચ કરે, માટી ઉપાડવાનું ગામના શીરે એ ઉપરાંત ગામલોકોએ ફાળો એકત્રીત કરવાનો.

આ ફાળો અમે તળાવો ગાળવામાં ઉપયોગમાં લઈશું.

આ વર્ષે થોડા કડક થયા છીએ ફાળો નહીં તો કામ નહીં. હા આ ફાળોનો વહીવટ અમે નથી કરતા તેની ખાસ નોંધ લેજો. ગામમાં પાણી સમિતિ બને અને એ વહીવટ કરે. પણ ફાળો તો જોઈએ જ…

ફાળા પાછળનો હાર્દ જરા સમજીએ.. મારા મતે ક્યાં સુધી કોઈ આવીને આપણા ગામના તળાવ ઊંડા કરે કે સરકાર કરે એની રાહ જોવાની?

આપણી ભાગીદારી નહીં હોય તો આપણે તળાવની ચિંતા કરવાનું નહીં કરીએ..

તમે પાંચ રૃપિયા તળાવ માટે આપ્યા હશે તો કાલે કોઈ તળાવમાં દબાણ કરશે તો તમે કહેશો ભાઈ રહેવા દે…

એટલે થોડા કડક શબ્દો સાથે જનભાગીદારી થકી આ કાર્ય કરવાનું આરંભ્યું છે.

વડા, ખોરડા અને કુંવારવાએ તો રાજી થઈને જનભાગાદીરીથી આ કાર્ય આરંભ્યું તમે ક્યારે સજ્જ થશો?

#vssm #gujarat #banaskantha #MittalPatel

#participatorywatermanagement #savewater

#saveearth #nomadic #denotified #climatechange

#environment #lake #water #જળસંચય #પાણીબચાવો

#પર્યાવરણબચાવો #લોકભાગીદારી #વિચરતા #વિમુક્ત

Water ManagementMarch 4, 2020

It is always a hard task to convince the villagers to contribute towards their own good!!…

In the earlier days, the farmers would begin to have an easier workload after the Rabi crop was harvested because the groundwater wasn’t explored yet hence there was no possibility of farming during summers. “So what did they do during this free time?” is an obvious thought that crosses our mind.

Do you think they spent their time ideally? Never! It is not in a farmer’s nature to sit still. They would till their soil and prepare their farms for the next season. They would repair and restore traditional water sources of their own and that of the village. Yes, they never depended on anybody else to come and take care of the water sources of their village. Today we depend on the government to come and take care of common property resources of our villages.

The villagers handed over the collected amount to VSSM’s Naran

When we initiated the participatory water conservation works in Banaskantha the first condition was that the community will contribute both in the form of action and funds. The soil excavated by VSSM funded JCBs will be carried away by tractors that the community members will bring. Also, the villagers will have to contribute in cash to raise a corpus to work on the maintenance of the water sources of their village. The amount of the contribution of each household will depend on their capacity. However, the community hasn’t been prepared to provide cash contributions.

“We did send our tractors, so why money?”

“These are the lakes in your village, so you need to contribute.”

It is very difficult to get someone to contribute in cash.

If there are 300 houses in a village and each contributed Rs. 500 for upkeeping the lakes of their villages, the figure will be a decent Rs. 1.5 lacs. However, they would choose to spend the amount in any random expense over donating to maintain the lakes.

“The lake isn’t mine, so why to donate?” they argue.

“The lake is from your village when it brims with water it is also you who will benefit from it.”

I receive calls from many Sanpanch saying many villagers aren’t prepared to donate in cash.

And amidst such a discouraging scenario, the Kuvarva villages has performed beyond our expectations. The tractors arrived on schedule, they have already collected Rs. 50,000 in cash and more are on the way. We will be spending Rs. 5 lacs for the deepening on this lake plus a lac as community contribution will bring the amount to Rs. 6 lacs.

The pleasure of working in villages where villagers are supportive and understanding is beyond comprehension. It reflects the progressive mindset of the villagers. It shows they do not believe in charity neither do they like to be dependent on government and others for their needs. I hope other villages too draw inspiration from Kuvarva.

The villagers handed over the collected amount to VSSM’s Naran.

We are grateful to all our well-wishers who have supported our water management initiative.

પહેલાંના સમયમાં ફાગણ ઉતરતા ખેતીકામમાંથી ખેડૂતો નવરા થવા માંડતા…

એ વેળા બોરવેલ નહોતા એટલે ઉનાળુ પાક કરવાની સંભાવના નહોતી…

ત્યારે સ્વાભાવીક ખેડૂતો કે ગામના લોકો ઉનાળામાં શું કરતા? તે પ્રશ્ન થાય.

રખેને નવરા બેસી રહેતા એવું કહેતા.. કારણ નવરા બેસી રહેવાનું આ કામગરા માણસોને ફાવે નહીં.

પોતાના ખેતરો ખેડી ચોમાસા માટે તૈયાર કરવાનું ખેડૂતો કરે સાથે પાણી સંગ્રહના સંશાધનો ઠીક કરવાનું તેઓ કરતા.

હા, ગામના તળાવો ગાળવનાનું તેઓ કોઈનીયે મદદ લીધા વગર જાતે કરતા.

આજે આપણે સૌ સરકાર પર આધારિત થઈ ગયા છીએ. મારા ગામનું તળાવ હું શું કામ ગાળુ સરકાર ગાળશે એવું આપણે જરાય શરમ વગર બોલીએ છીએ..

અમે તળાવો ગાળવાનું બનાસકાંઠામાં શરૃ કર્યું. શરત એટલી જ કે માટી ગામ ઉપાડે એ ઉપરાંત ફાળો આપવાનો. આ ફાળો ગામલોકો પોતાની મરજી મુજબ આપે. આ ફાળો પણ એમના ગામના તળાવ ગાળવામાં જ પાછો વપરાવવાનો પણ લોકો ફાળા માટે ઝટ રાજી થતા નથી.

ટ્રેક્ટર તો આપ્યા. હવે ફાળો કેમ?

હું કહુ છુ તમારા ગામનું તળાવ ગળાય એમાં તમારી હીસ્સેદારી નોંધાય માટે..

પણ બહુ અઘરુ છે કોઈના ખીસ્સામાંથી રૃપિયો કઢાવવો..

ગામમાં 300 ઘર હોય અને દરેક ઘર 500 તળાવ માટે આપે તોય ફાળો દોઢ લાખ થાય પણ આમ તેમ વાપરી નંખાતા 500 તળાવ જે સાર્વજનીક છે તેને સરખુ કરવા હું શું કામ આપું તેવું લોકો માને છે..

અરે ભાઈ તમારા ગામનું તળાવ છે. પાણી ભરાશે તો તમને જ ફાયદો થશે..

ખેર ઘણા ગામના સરપંચોના ફોન આવે છે તળાવ ગાળવા પણ ફાળાની વાતમાં સૌ મોળા પડે છે..

પણ કાંકરેજનું કુવારવા ગામ જરા નોખુ છે..

માટી ઉપાડવા ટ્રેકટર તો આપ્યા એ ઉપરાંત પચાસ હજારનો ફાળો આપ્યો. હજુ વધારે એકત્રીત કરવાની એમની ગણતરી છે. અમે આ ગામમાં તળાવ પાછળ પાંચ લાખ ખર્ચ કરીશું. સાથે તેમનો ફાળો જો એકાદ લાખ આવે તો છ લાખ તળાવ ખોદકામમાં વપરાશે..

ગામની ભાગીદારી હશે તો અમનેય કામ કરવું ગમશે.. કોઈને કહી શકીશું. ગામો જાગ્યા છે. સાવ ધર્માદુ લેવાની એમની ખેવના નથી ને સરકાર પર આધારિત નથી..

કુંવારવાની જેમ અન્ય ગામો જાગે એવી ભાવના….

કુંવારવા ગ્રામજનોએ અમારા કાર્યકર્તા નારણ રાવળને લોકફાળો સમર્પિત કર્યો।

તળાવ ગાળવામાં મદદરૃપ થનાર સૌ પ્રિયજનોનો આભાર

Water ManagementMarch 4, 2020

Vada Village Join Hand With VSSM for Protection Of Its Sources

Summer is just around the corner, the scorching heat and record-breaking temperatures will once again trigger our seasonal concern for water, trees, environment and all that results in rising temperatures.

However, even after back to back years of record heat we haven’t learnt to live the proverb, ‘a stitch in time saves nine’. We will continue to wait for others to address the issue. We worry about our home, our savings, bank balance and likes because it is not the government’s responsibility. Had it been their concern we would have stopped caring about that too!! Correct?

Mittal Patel discusses water management with village sarpanch

The environment is a shared legacy, protecting it is everyone’s concern. The summer heat will make all of us shout and make a noise of the efforts required to curtail those but once the rains arrive, the temperatures cool down and the downpour also cools down our tempo.

Since the past three years, VSSM has taken up the responsibility of doing its bit for environment protection, focusing on water conservation and restoration of traditional water sources.

The efforts to repair the community lakes in the villages was initiated in January and not May-June when summer is at its peak. We have been meeting the village leaders. In a recent meeting at Banaskantha’s Vada village in Kankrej block, we had a detailed discussion on why is it essential to contribute to these efforts of lake deepening. The JCB expenses are borne by VSSM, the excavated mud is picked up by the village community and the villagers contribute in cash for the maintenance of water sources. And it is not a very nominal amount of accumulated corpus we are seeking. The amount has to be considered so that the maintenance happens regularly and efficiently.

Mittal Patel visits vada village for water management

The communities in rural areas will benefit only when the lakes will deepen, and hold the rainwater into it. Why depend on government for all such needs. Yes, if it happens nothing like it but consider it an added benefit. Do what we have to do, whatever is our responsibility.

When one fails to protect common property resources they become history. There are numerous examples of lakes encroached upon and being used to farm. ‘once upon a time there was a lake here…’ we have heard this at countless places.We are driving our efforts to include the villagers to take responsibility for their resources. We are reaching out to villagers, organising meetings to evoke this sense of responsibility and duty in them.

We are hopeful that the response is going to be better than the previous 3 years.

It is time we return to mother earth all that we have taken from her for all these years.
Vada village has taken up the responsibility to do its part for the protection of its water sources. Have you??

Images of our meetings and discussions…

ઉનાળો શરૃ થશે એટલે આપણે સૌ ઝાડ, પાણી ટૂંકમાં પર્યાવરણની ચિંતા સેવવાનું શરૃ કરીશું.

પણ આપણી પેલી કહેવત પાણી પહેલાં પાળ બાંધવાનું આપણાથી બહુ થતું નથી. ઘર, બચત વગેરેનું આયોજન આપણે કરવું પડે એટલે એ કરીએ જો કે મને ક્યારેક થાય જો આ આયોજન પણ સરકાર કરી દેતી હોત તો આપણે એય કરવાની દરકાર કરીએ નહીં.

સાર્વજનીક સંપતિ એવા પર્યાવરણના જતનથી લઈને માવજત અંગે ઉનાળો શરૃ થતા વિચાર આવે અને બે ચાર મહિના તો ચારે બાજુ કુકવા કરીએ મુકીએ. પણ પછી વરસાદ પડે અને એના નીર ભેગી આપણી રાડારાડ વહી જાય. ટૂંકમાં ટાઢુ પાણી ફરી વળે.

અમે પર્યાવરણ જતન સંદર્ભે કેટલુંક નક્કર કરવાનું છેલ્લા ત્રણેક વર્ષથી અમારી નૈતિક જવાબદારી સમજીને કરી રહ્યા છીએ. જેમાંનું મુખ્ય જળ સંગ્રાહાલયોને પુનર્જીવીત કરવાનું છે.

ગામના તળાવો સાબદા કરવાનું અભિયાન મે – જુન મહિનામાં નહીં પણ જાન્યુઆરીથી આરંભવાનું નક્કી કર્યું અને તે સંદર્ભે ગ્રામજનો સાથે બેઠકો કરવાનું શરૃ કર્યું છે.

બનાસકાંઠાના કાંકરેજ તાલુકાના વડામાં આવી બેઠક આયોજીત કરી અને ગામલોકોએ પોતાનું યોગદાન તળાવ ગાળવા કેમ આપવું એની વિસ્તારથી ચર્ચા થઈ.

તળાવ ગાળવા જેસીબી VSSM આપે, માટી ઉપાડવાનું કામ ગામલોકો પોતાના ટ્રેકટરોથી કરે આ ઉપરાંત ગામલોકો ફાળો ભેગો કરે. વળી આ ફાળો પાંચ પચીસ કે પચાસ હજાર નહીં પણ માતબર થાય એ માટે અમે કોશીશ કરી રહ્યા છીએ.

મૂળ તો તળાવ ગળાશે, પાણી ભરાશે તો ગામને જ ફાયદો થશે. વળી દરેક કામ સરકાર કરી આપે એવી આશા શું કામ રાખવાની. આપણી પોતાનીએ જવાબદારી છે. સરકાર કરે તો એ નફાનું એમ સમજવું પણ મારી જવાબદારી સમજી હું એમાં યોગદાન આપું તે થાય તે જરૃરી.

વળી આ થાય તો જ જાહેર સંપતિ એવા તળાવો સચવાશે બાકી તળાવ પુરીને ખેતી કરનારાના દાખલા ક્યાં ઓછા છે..

એક હતું તળાવ જેવી સ્થિતિ નિર્માણ ન પામે તે માટે અમે ગામલોકોની ભાગીદારી મહત્તમ તળાવ ખોદકામમાં આવે તે માટે પ્રયત્નશીલ છીએ અને એના જ ભાગરૃપે ગામલોકો સાથે બેઠકો તેમનો માંહ્યલો જગડાવા માટે કરી રહ્યા છીએ.

ત્રણ વર્ષ કરતા આ વર્ષે લોકભાગીદારીમાં સારો સહયોગ મળશે તેવું જણાઈ રહ્યું છે..

‘તારુ દીધેલું તુજને વળાવું’ ધરતી માને આવું કહેવાનો વખત આવી ગયો છે..

ઉપરોક્ત લખ્યા મુજબની અને એ સિવાયની ઘણી લાંબી પારાયણો ગામલોકો સાથે કરીએ એ અને વડાનું જે તળાવ ગાળવાનું છે એ બધુયે કેમેરામાં કેદ..

કાંકરેજનું વડાગામ તો જાગી ગયું પણ તમે જાગ્યા ????

#gujarat #banaskantha #watermanagement #જળસંચય #વિચરતા #વિમુક્ત #ગામ #participatorywatermanagement #લોકભાગીદારી #saveearth #savewater #environment #savetheplanet #nature #climate #mittalpatel #મીતલપટેલ